“Als de VVJ nog een greintje zelfrespect heeft, smeert het zichzelf een klacht bij de Raad voor de Journalistiek aan.”
Het was een shock, de mededeling op de website van de VVJ, de vereniging die de belangen van de Vlaamse journalisten behartigt. Nadat er een interview met Rik Torfs in het ledenblad De Journalist was verschenen, vond Pol Deltour, algemeen secretaris van de VVJ en hoofdredacteur van De Journalist, het nodig om daar een nawoordje over te schrijven. Hierin beweerde hij dat Rik Torfs platte, populistische rancunepraat had verkocht.
Niet netjes, zomaar een interviewé beledigen, maar daar stopte het niet: hij viel ook zijn journaliste, Monica Moritz, publiekelijk af. ‘Het interview is niet goed aangepakt, we zullen de interne werking aanpassen om slippers als deze te vermijden.’ Elke hoofdredacteur weet dat dit not done is. Er is een ongeschreven wet die zegt dat je zèlf in de wind gaat staan als je mensen fouten maken. Alleen – en dit maakt het hele geval des te pijnlijker – heeft het er alle schijn van dat Moritz haar job wél correct deed. Ze had, volgens Rik Torfs, gewoon netjes opgeschreven wat hij op haar vragen geantwoord had. Torfs deelde echter een paar steken naar de krant De Standaard uit en dat had volgens Deltour voor heel wat commotie bij de leden gezorgd. Die leden, die vooral een lidkaart hebben omwille van het gratis treinabonnement, meende hij een hart onder de riem te moeten steken door zowel Torfs als de betrokken journaliste de mantel uit te vegen. Dat je als hoofdredacteur plat op je buik gaat voor een paar verongelijkte lezers en het boetekleed over de kop van je redactie trekt, is een gevaarlijk precedent. Stel je eens voor dat deze krant na elk controversieel interview – ik denk bijvoorbeeld aan deze met Dries Van Langenhove en Othman El Hammouchi – gelijkaardig zou reageren? Dan had Joël De Ceulaer al lang zijn C4 gehad en vulde hoofdredacteur Bart Eeckhout nu De Morgen met het beantwoorden van klachtenbrieven. Maar erger: de nieuwsgaring zou zich beperken tot wat de goegemeente aanvaardbaar vindt.

Het is de taak van de media om verschillende meningen in het maatschappelijk debat aan bod te laten komen, ook al zijn ze marginaal. Wie daar niet mee om kan, moet maar een Youtube-kanaal opzoeken waar ze vertellen wat hij wil horen. Dat niet iedereen daarvan overtuigd is, bleek ook uit wat zich dit weekend bij RTL afspeelde. Opiniemaakster Emmanuelle Praet werd er geschorst omdat ze een paar gele hesjes voor de voeten gooide dat hun kiesgedrag inherent verbonden is met wat ze net aanklaagden. Of dit klopt, weet ik niet, maar dat doet er ook niet toe. Het staat haar vrij dit te beweren en mensen in gele hesjes te schofferen. Haar sanctie is dan ook onaanvaardbaar. Wie een journalist voor een mening schorst, zit op dezelfde golflengte als de heer Erdogan of heeft zijn roeping bij de Pravda gemist. Hij plooit zich naar drukkingsgroepen, terwijl hij daarboven hoort te staan. Een hoofdredacteur mag zijn eigen politieke overtuiging hebben, maar tegenover zijn redactie hoort hij de neutraliteit te bewaren. Als zijn journalisten opinies of artikels schrijven waarin uitlatingen staan die hem niet zinnen, heeft hij zich daarbij neer te leggen. Doet hij dat niet, dan pleegt hij op een indirecte manier censuur. Daarom vind ik het bijzonder pijnlijk dat zelfs de VVJ hier uit de bocht gaat. In hun ledenblad De Journalist vullen ze hele pagina’s over de vrijheid van meningsuiting, maar als in datzelfde blad iemand de media bekritiseert, staan ze op hun achterste poten. ‘Niet proper op zijn eigen zijn,’ heet dat. Pikant detail: binnen de VVJ huist ook de Raad voor de Journalistiek. Een clubje dat meent te weten wat correcte journalistiek inhoudt en klachten behandelt wanneer de journalistieke deontologie geschonden wordt. Ik raad Pol Deltour en Co aan om punt II.9 en II.11 van de ‘Code van de Raad voor de Journalistiek’ na te lezen. “De journalist en zijn redactie bewaren hun onafhankelijkheid en weren elke druk (…)” En ook: “De journalist laat zich niet onder druk zetten door adverteerders of door belanghebbenden bij informatie (…) ” Kortom, als de VVJ nog een greintje zelfrespect heeft, dan smeert het zichzelf een klacht bij de Raad voor de Journalistiek aan.